The suspect – Ummisalam Umarn

Yet another lighting on the goings-on in the South, where fear and paranoia fuel prejudice and xenophobia – by a promising young writer who deserves to be better edited. MB

ผู้ต้องสงสัย	The suspect
อุมมีสาลาม อุมาร	Ummisalam Umarn
		TRANSLATOR’S KITCHEN
=	=	=
ทุกเช้าฟารีดามักเห็นเขานั่งอืดอยู่ใต้ต้นสนหัวมุมตึกของวงเวียน ข้างกายจะมีใบจากที่ตัดเรียบร้อยแล้ว พร้อมขวดเครื่องดื่มชูกำลังวางอยู่เคียงข้างลำตัวเสมอ ร่างที่อวบหนานั้นมักนั่งเหยียดขายาวราวกับคนขี้เกียจ ตัวดำพร้อมผมเผ้ารกรุงรังนั้น ก็เพียงพอแล้วหากใครสักคนจะหยิบยกเขาเพื่อหลอกลูกเล็กเด็กแดงให้หวาดกลัวและเชื่อฟังในสิ่งที่พ่อแม่สั่งเสื้อผ้านั่น เธอไม่เคยเห็นเขาเปลี่ยนเลยสักครั้ง แต่ครั้งหนึ่งเธอเห็นยางที่เอวกางเกงยืดย้วยจนเขาต้องดึงไว้ขณะเดินไปเดินมาบริเวณรอบๆ วงเวียน ผ่านไปไม่กี่วัน ก็เห็นว่าเขาหาเชือกฟางมาผูกไว้เพื่อจะได้ไม่ต้องดึงอีกต่อไป แต่มันก็หมิ่นเหม่จวนเจียนจะหลุดอยู่เรื่อยน่าแปลก เขาเป็นคนจรจัดที่ร่างกายอ้วนท้วนที่สุดเท่าที่เธอเคยเห็นมา เขาช่างต่างกับชายแก่ที่เที่ยวเร่ขอเงินบาทเดียวทั่วเมืองปัตตานีคนนั้นเสียจริงๆ	Every morning, Farida would see him sitting bloated under the pine tree at the corner of a building at the round-about, with next to him a square of coconut palm and a bottle of tonic as always. His bulky thickset body usu- ally settled with its long legs sprawled out in abandon. His swarthy complex- ion and dishevelled hair were enough for anyone to single him out to scare small children and make them obey their parents forthwith. She had never seen him change clothes, but once she had seen the elastic at the waist of his trousers so distended he had to pull them up as he walked back and forth around the roundabout. A few days later she saw he had found a straw rope not to have to keep hold- ing them up, but it was precarious and threatened to snap at any time. Strangely he was the vagrant with the most bloated body she had ever seen. He was utterly different from that old man that went about begging for one baht only all over Pattani.	= = = = = = Literally, ‘like someone lazy’ = = = = = = = = = = = Literally, ‘get loose’.
ชายชราที่อยู่ใกล้มัสยิดปากีสถานริมแม่น้ำปัตตานี มักถือขวานเดินอาดๆ เข้าตลาดมองซ้ายมองขวาอย่างหวาดระแวงเหมือนกำลังปกป้องคุ้มภัยอะไรบางอย่าง ท่าทางแบบนั้นสร้างความตระหนกตกใจแก่ผู้คนที่สัญจรไปมาอยู่บ่อยๆ แม้สุดท้ายแล้วเขาจะไม่เคยทำอะไรใครเลยก็ตาม สำหรับชายอ้วน เขาเพียงแต่เป็นตัวละครเล็กๆ ประดับเมืองปัตตานี จะว่าเป็นสีสันก็ไม่น่าใช่ ฟารีดาไม่เคยเห็นเขาก่อเรื่องราว หรือทำท่าทางแปลกประหลาดให้ใครเห็นเลยสักครั้ง แต่ความหวาดผวาทำให้เขาเข้าไปครอบครองพื้นที่ในความทรงจำของผู้คนในปัตตานีได้มากกว่าชายเฒ่าผู้ถือขวาน	That old man, who stayed near the Pakistani mosque by the Pattani river, usually carried an axe and walked boldly, entered the market looking left and right suspiciously as if on the lookout for some danger. That kind of posture often caused apprehension among passers-by, although actually he never did anyone any harm. As for the fat man, he was just a bit player enhancing the town of Pattani, al- though you couldn’t call him pictures- que. Farida had never seen him make trouble or take a conspicuous stance with anyone. But fearfulness had him rule a space in the memory of people in Pattani more than the axe-handling old man did.	= = = = Literally, ‘as if to protect himself from’.
ฟารีดาเคยเห็นตอนเขาถอดเสื้อผ้า นั่นเป็นครั้งแรกและครั้งเดียว แต่มันก็เกาะกุมอยู่ในความทรงจำของเธอได้มากพอ มันทำให้เธอที่กำลังขับมอเตอร์ไซค์เข้าวงเวียนตกใจจนแทบจะประคองรถไว้ไม่ได้ รอยแผลเป็นที่กลางหลังขนาดกว้างและยาวจากต้นคอจนถึงบั้นเอว มันเป็นแผลเป็นที่น่าเกลียดน่ากลัว เนื้อสีแดงที่นูนออกมาเป็นส่วนเกินของผิวนั้น คล้ายเนื้อวัวสดๆ ที่ยังติดเลือดอยู่ แม้จะเป็นแผลที่แห้งและตกสะเก็ดแล้วแต่ยังไม่วายน่าสยดสยอง เธอนึกสงสัยว่ามันคือแผลเป็นของอะไร หากว่าเป็นน้ำร้อนลวกหรือน้ำกรด แผลไม่น่าจะเป็นเช่นนั้น หรือเป็นรอยของมีคม มันเป็นเรื่องที่ฟารีดาหมกมุ่นกับคำตอบมาก	Farida had seen him take his clothes off. This happened only once but was still sufficiently vivid in her memory. It shocked her as she reach- ed the roundabout on her motorcycle so much she almost lost control of her vehicle. The long wide scars on his back from his nape down to his waist were scary and disgusting. The rolls of red flesh that protruded re- sembled fresh meat still gorged with blood. Even though they were dry and their crust was gone, she couldn’t help being horrified. She wondered what had caused them. If they were due to boiling water or acid, they shouldn’t be like that. Or were they slashes from something sharp? The answer to this very much taxed Farida’s wits.
“เปาะเน” คือชื่อที่คนสัญจรไปมาตั้งให้เขา ความจริงเขาไม่ได้ชื่อนี้หรอก เอามาจากชื่อตัวละครในนิทานแบบตาสีตาสา มันเกิดขึ้นเมื่อครั้งหนึ่ง เขาเดินโทงเทงโดยที่ปล่อยกางเกงหลุดลุ่ยไม่รู้ตกอยู่ตรงไหน ขณะที่เจ้าตัวเดินไปคุ้ยถังขยะที่อยู่ห่างออกไปจากหลังคาที่พัก เคยมีใครสักคนบอกว่าเขาเคยมีฐานะร่ำรวย อยู่ในตระกูลที่มีรากเหง้าสัมพันธ์กับประวัติเมืองปัตตานี แต่ที่เขาต้องมาตกอยู่ในสภาพเช่นนี้ เพราะลูกๆ แย่งชิงสมบัติกันชนิดไม่ไว้หน้าพ่อ ฟารีดาก็แปลกใจไม่น้อย อายุของเขาไม่น่าจะเกิน 55 ปี คนวัยเท่านี้จะมีลูกที่โตพอขนาดที่จะแย่งสมบัติกันแล้วหรือ แล้วที่เขาเป็นเช่นนี้ก็หลายปีมาแล้ว แต่มันเป็นเพียงความสงสัยของเธอเท่านั้น ไม่มีใครให้คำตอบนี้แก่เธอได้	Pohney was the name the passers- by had given him. Actually, that wasn’t his name at all. It was taken from the name of a hillbilly character in a tale. It had been coined when he walked unsteadily, unaware that he had let his trousers drop, as he rummaged in a rubbish bin which was some distance from a nearby shelter. Someone had told her he used to be very wealthy in a family that had roots in the history of Pattani, but he had fallen into this state because his children had fought over the family wealth without any consideration for their father. Farida was rather sur- prised. He shouldn’t be over fifty-five years old. Could someone that age have children old enough to help themselves to his wealth? And then he’d been like this for years. But she merely wondered. No one could give her the answer to this.
“อย่าไปเกาะแกะใกล้เปาะเนเชียวนะไอ้ตัวนี่มันไม่ธรรมดา ที่เราเห็นมันแบบนี้แค่เปลือกนอกเท่านั้น” ลูกของฟารีดากลับจากโรงเรียนในวันหนึ่งแล้วบอกว่า ครูของแกเล่าเรื่องเปาะเนให้ฟัง แล้วกล่าวตักเตือนเธออย่างนั้น	‘Don’t go near Pohney. This man isn’t normal. What we see of him is just the outer shell.” Farida’s son came back from school one day and then said to her that his teacher had told them about Pohney and had warned them in those words.
“เหลวไหล” ฟารีดาแอบคิดในใจ คนอย่างเปาะเนจะมีพิษมีภัยได้อย่างไรกัน แค่ที่นอนก็ยังไม่มีให้ซุก ข้าวของ อาวุธติดตัวรึ ก็ไม่มี บางวันถ้าร้านค้าไหนไม่ใจดียื่นข้าวยื่นน้ำให้ แกยังต้องคุ้ยถังขยะไม่ต่างจากเจ้าสี่ขาข้างโรงแรมใกล้ๆ นั้นเลย หากจะบอกว่าให้ระวังไอ้คนที่ถือขวานที่ริมแม่น้ำนั่น มันน่าเชื่อได้มากกว่านี้ เธอแอบขำและสมเพชกับความคิดของครูคนนั้น คนอย่างเปาะเนน่าสงสารจะตายไป ครูคนนี้น่าจะเป็นคนที่มีความคิดคับแคบ	Nonsense, Farida had thought to herself. How could someone like Pohney present any danger? He didn’t even have a place to sleep or food to eat. Weapons he didn’t have. On some days, if one shop or another wasn’t generous enough to give him something to eat or drink, he had to sort through the refuse, no different from the four-legged creatures* near the hotel. Saying beware of the man who wields an axe by the river, that would be more credible. She was secretly amused by and compassion- ate with that teacher’s thinking. People like Pohney were so much to be pitied. That teacher must be narrow-minded.	= = = = = = = * The temptation here is to write ‘dogs’, which isn’t in the text.
“อย่าไปเชื่อครูเลยลูก เปาะเนไม่ได้น่ากลัวสักหน่อย ครูแกไม่ใช่คนที่นี่ ไม่รู้จักเปาะเนจริงๆ หลอก” ฟารีดาบอกลูกของเธอ	‘Don’t believe the teacher, darling. There’s nothing to be afraid of with Pohney. Your teacher isn’t from here, she doesn’t really know him,’ Farida said to her son.
“แต่ครูบอกว่า เขาอาจจะเป็นสายลับของกลุ่มขบวนการหรือกลุ่มของตำรวจก็ได้นะแม่ วันก่อน ที่ระเบิดแถวโรงแรมนั่น ครูว่าเขาก็น่าจะเกี่ยวข้องนะ แต่เพราะใครๆ เห็นเขาเป็นคนบ้าก็เลยไม่ได้จับตัว”	‘But teacher said maybe he’s a spy for the terrorists or even for the cops, mum. That day when there was that explosion near the hotel, teacher said he might have something to do with it but since everyone thinks he’s mad he gets away with not being arrested.’
เธอเริ่มรู้สึกโกรธครูคนนั้นเสียแล้ว ป้อนความคิดให้เด็กมองโลกในแง่ร้ายได้อย่างไร แกจะต้องเติบโตให้มากกว่านี้ เห็นทีจะต้องไปคุยกับครูเสียแล้ว เล่าเรื่องเหลวไหลให้ลูกเธอ ฟังอย่างนี้แล้วเด็กอีกนับสิบในห้องนั้นเล่า ถูกป้อนความคิดเช่นนี้ ต่อไปจะเกิดอะไรขึ้น	She began to feel angry with that teacher. How could she allow her child to be fed with ideas that led to looking at the world in a negative way? He had to grow beyond this. She must go and talk to that teacher telling nonsensical stories to her child like this, and what of the dozen other children in the class? With such ideas being put into their heads, what would happen later?
เธอเริ่มสงสัยขึ้นมาเสียแล้วว่า ตกลงครูในโรงเรียนสอนนักเรียนอย่างไรกันแน่ หรือวันๆ แค่เล่าเรื่องเหลวไหลให้เด็กฟัง	She began to have doubts about what the teachers at school were teaching. Were they telling foolish stories to the children day after day?
“ต่อไปลูกต้องคิดก่อนนะ จะเชื่ออะไรใครสักคนนี่ ต่อไปเราต้องไปเจอโลกที่กว้างกว่านี้ อย่าเชื่ออะไรใครง่ายๆ” เธอกำชับลูก ลืมนึกไปว่านั่นคือครูและลูกของเธอคือนักเรียน	‘From now on, you must think by yourself before you believe anyone, you know.* We’ll have to face a wider world than this. Don’t believe anyone easily,’ she instructed her son, forget- ting to acknowledge that that was the teacher and her son was the pupil.	* Ironically given the Muslim context, this is one of the main teachings of the Buddha.
“ฮื่อแม่ … ฟังผมเล่าก่อน วันนี้ครูเล่าเรื่องสนุกมากเลยนะ ครูเล่าตอนที่ครูไปสอนแถวนราธิวาสด้วยนะแม่ โห! น่ากลัวมากเลย โรงเรียนที่ครูอยู่นั้นอยู่ในป่ายาง แล้ววันหนึ่งรถทหารที่ครูนั่งมาถูกดักระหว่างทาง ครูบอกว่ามีทหารถูกยิงด้วยนะแม่ แต่ครูรอดมาได้เพราะหนีไปอีกทางพร้อมทหารและเพื่อนอีกหลายคน” ลูกชายเล่าเรื่องเป็นฉากๆ พร้อมท่าทางประกอบ ฟารีดาไม่สบายใจกับท่าทางเช่นนี้เลย	‘Uh huh, mum … Listen to me first. Today teacher told us a very exciting story, you know. She told us that when she went to teach around Naratiwat, it was very scary. The school where she was was deep into a rubber plantation and one day the military lorry she was in was ambush- ed along the way. Teacher said a soldier got shot, mum, but she was safe because she fled in another direction together with soldiers and the other teachers.’ Her son told the story step by step along with relevant gestures. Farida wasn’t happy at all with such gestures.
“ครูอาจจะแต่งเรื่องก็ได้ลูก เรื่องแบบนี้ใครๆ ก็แต่งได้ แม่ยังแต่งได้เลย หากจะกล่าวโทษใครสักคน” แม้พยายามจะเตือนอย่างไร แต่ดูเหมือนลูกจะฝังใจกับเรื่องเล่านั้นเสียแล้ว แน่นอน ถ้าเป็นภาพยนตร์เรื่องเล่าพวกนี้ก็เหมือนฉากหนีการไล่ล่าของตัวเอกที่น่าประทับใจนั่นเอง	‘Maybe the teacher invented the whole story. Something like this anyone can invent, even I, in order to blame someone else.’ No matter how she tried to warn him, it seemed her son was impressed with this sort of story. Sure, if it were a movie, stories of this kind would be like impressive scenes of pursuit of the hero in flight.
“ครูร้องไห้ด้วยนะแม่ เพื่อนๆ ร้องไห้กันเกือบทั้งห้องเลย สงสารครูนะแม่นะ เปาะเนด้วยแม่ น่ากลัวมากคนอย่างเปาะเน”	‘She was crying, mum. Almost all my friends in the room were crying too. Teacher is to be pitied, right, mum? Pohney too, mum. Someone like Pohney is so scary.’
ฟารีดาไม่รู้จะพูดอย่างไรกับลูกดีให้ทิ้งความเหลวไหลเช่นนั้น สงสารก็แต่คนอย่างเปาะเนกลายเป็นตัวละครที่ร้ายกาจในสายตาของเด็กๆ เสียแล้ว นี่หากมีครูอย่างนี้อีกสักยี่สิบสามสิบคน เด็กที่นี่จะมองโลกด้วยสายตาแบบไหน	Farida didn’t know what to say for her child to give up such nonsense and have pity for someone like Pohney, who had become an evil character in the eyes of the children. If there were twenty or thirty teachers like this one, what kind of look would the children here cast on the world?
ค่ำหนึ่งหลังละหมาดมัฆริบเรียบร้อยแล้ว ฟารีดานั่งอ่านอัลกุรอานอย่างสงบอยู่ที่มุมละหมาดของบ้าน สามีออกไปที่มัสยิด คงรอเวลาละหมาดอีชาให้เสร็จเสียก่อน ลูกชายเข้ามาคลอเคลียอยู่ข้างๆ แล้วเอาการบ้านมานั่งทำ เธอตั้งใจว่าอ่านกุรอานเสร็จ จะไปทำกับข้าวกินพร้อมหน้าสามี	One evening, after maghrib*, Farida sat reading the Koran quietly in the prayer corner of the house. Her husband had gone out to the mosque, probably waiting for the isha prayer**. Her son came in to snuggle against her and then sat down to do his homework. She intended, once she had finished reading the Koran, to cook food to eat with her family.	* The evening prayer, around 6:30pm. = = = ** One hour later.
เสียงระเบิดดังขึ้นหลังจากที่ฟารีดาอ่านกุรอานได้เพียงสามหน้า เสียงที่ดังสนั่นหวั่นไหวนั้น มีอานุภาพพอจะทำให้บ้านหลังเล็กๆ ของเธอสั่นสะเทือนไปทั้งหลัง ไฟฟ้าดับพรึ่บลงทันที ด้วยความตกใจ ลูกชายกระโดดเข้ามาเกาะหลังเธอแล้วส่งเสียงสะอื้น หมู่บ้านตกอยู่ในความมืด เหมือนไม่มีเสียงใดๆ เกิดขึ้นแม้ชั่วขณะ รถราที่ส่งเสียงไม่ได้ศัพท์อยู่เมื่อสักครู่ พร้อมใจกันเงียบอย่างสงัด สักพัก ฟารีดาได้ยินเสียงสามีเคาะประตูบ้าน แล้วแทรกตัวเข้ามาพร้อมกับส่งเสียงถามด้วยความเป็นห่วง เมื่อเธอบอกไม่เป็นอะไร เขาถอนหายใจอย่างโล่งอก ก่อนจะหันไปหาลูกชายที่กำลังตื่นตระหนกอยู่ด้วยส่งเสียงสะอึกปนสะอื้นเป็นพักๆ อย่างน่าสงสาร	An explosion resounded after Farida had read only three pages, a deafening explosion powerful enough to make her entire small house shake. Power went out at once. In shock, her son jumped to clutch her back and then began to sob. The whole village went dark. Everything was dead silent for a moment, even the vehicles which had sent out meaningless sounds a moment ago jointly fell silent. After a while Farida heard her husband knock on the door and then slip in with a question asked in a worried voice. When she answered that they were fine, he heaved a sigh of relief before turning to look at his son who was still nervous and kept sobbing and hiccupping intermittently.	= = = = = = = Literally, ‘As if there had been no sound even for a moment’.
“ไฟฉายอยู่ไหน หาไฟฉายหน่อย เดี๋ยวค่อยจุดเทียน” เสียงสามีสั่ง ฟารีดาค่อยๆ คลำทางไปเปิดลิ้นชักที่อยู่หน้าประตูห้องนอนแล้วยื่นเทียนให้สามี ลูกชายยืนกอดผู้เป็นพ่อแน่น ความตกใจค่อยลดลงแล้ว	‘Where’s the torch? Find the torch and then we’ll light up candles,’ her husband’s voice ordered. Farida slowly groped her way to the chest of drawers in front of the bedroom and then handed candles over to her hus- band. Their son stood hugging his father tightly. His fright had receded by now.	= = = Literally, ‘to open the drawer’.
“ที่ไหนอีกเนี่ยบัง” เธอถามขึ้นหลังยื่นไฟฉายให้เขา	‘Where was it this time,’ she asked after handing over the torch to him.	Incoherent writing: was the torch in the drawer? Unlikely. If she had it before, why should she ‘slowly grope her way’?
“โรงแรม” เขาเอ่ยชื่อโรงแรมชื่อดังของปัตตานี ฟารีดาพลันนึกไปถึงเปาะเน เขาจะเดินคุ้ยถังขยะบริเวณไหนในเวลานั้น ขอให้เขาปลอดภัย เธอนึกได้แค่นั้น ตอนนี้แม้แต่โทรศัพท์ก็ถูกตัดสัญญาณไม่อาจรับรู้ข่าวใดๆ ได้ คงต้องรอถึงวันรุ่งขึ้น วันที่คนนอกพื้นที่รู้รายละเอียดเรื่องนี้กันหมดแล้วนั่นแหละ ฟารีดาถึงจะได้รู้บ้าง	‘At the hotel.’ He uttered the name of a well-known Pattani hotel. Farida thought of Pohney. Where was he walking rummaging through refuse piles at this time? May he be safe! She thought no further. Now even the phone was cut off, no news could be received. They’d have to wait until the next day. By then, outsiders would have all the details, so she would be informed.
คืนนั้น ครอบครัวของเธอเข้านอนทันทีหลังละหมาดอีชาเสร็จ นอนโดยที่ไม่รู้สึกหิวข้าวแม้แต่น้อย ลูกชายหลังทันทีที่หัวถึงหมอน ความตกใจอาจจะทำให้แกเหนื่อย	That night her family went to bed after the isha prayer was over and lay without feeling hungry in the least. Her son fell asleep as soon as his head hit the pillow. The shock must have tired him.
รุ่งขึ้น ไฟฟ้ากลับมาใช้ได้ตามปกติ สามีของเธอเปิดโทรทัศน์แต่เช้า ข่าวรายงานความเสียหายของจุดเกิดเหตุโชคดีที่ไม่มีใครเสียชีวิต แต่ก็นั่นล่ะ ฟารีดาคิดว่า หากเหตุการณ์เช่นนี้ยังเกิดอยู่ซ้ำๆ ไม่ใช่เรื่องที่ดีเลย วันนั้น ลูกชายของเธอไม่ไปโรงเรียน แม้ว่าความตกใจในดวงตาน้อยๆ นั้นหายไปหมดสิ้นแล้วก็ตาม	The next day, the electricity was back as usual. Her husband turned on the TV for the morning news about the damage the bomb had caused. Luckily there was no loss of life but then, Farida thought, if something like this happens all over again it won’t be good. That day her son didn’t go to school, even though the scare in his little eyes had gone entirely.	= = = Literally, ‘damage at the spot where it had taken place’.
“แม่ คงเป็นเปาะเนแน่ๆ เลย เหมือนที่ครูบอกจริงๆ ด้วย” เสียงลูกชายเริ่มประเด็นในวงอาหาร	‘Mum, it must be Pohney for sure, just like teacher said,’ her son’s voice broached the subject as they had a meal.
ฟารีดาขมวดคิ้วด้วยความไม่พอใจ “ลูกอย่าคิดอะไรไปเองอย่างนั้น อย่าใส่ร้ายคนอื่น เรายังไม่รู้เลยว่าใครเป็นคนทำ อย่าไปปรักปรำเขาอย่างนั้น” เธอว่า	Farida frowned, displeased. ‘Don’t jump to conclusions, darling. Don’t accuse others. We don’t know yet who did it. Don’t malign others like that,’ she said.
“เอาน่าฟารีดา ลูกก็พูดไปอย่างนั้น ตามประสาเด็กน่ะ อย่าไปดุอะไรแกเลย” เสียงสามีปรามเธอเบาๆ เธอจึงเงียบลง แล้วลูกชายก็เริ่มต้นเล่าเรื่องเหมือนที่เล่าให้เธอฟังในครั้งนั้น เช้านี้เธอขุ่นมัวตั้งแต่เช้า สองพ่อลูกคุยกันอย่างถูกคอ เมื่อผู้เป็นพ่อสอดเสริมเรื่องให้ดูน่าตื่นเต้นระทึกใจเข้าไปเป็นช่วงๆ	‘Come on, Farida, he was just talking, he’s just a child, don’t be so harsh on him,’ her husband’s voice cautioned her softly, so she held her council. Then her son began to tell the story he had told her that other time. All morning she had been depressed since she woke up. Father and child chatted genially, with the father adding to the story at times to make it more exciting and touching.	= = = = = Literally, ‘This morning she had been depressed since morning’.
หลังสามีออกไปทำงานในเช้านั้น ฟารีดาลงมือทำความสะอาดบ้าน ขณะลูกชายนั่งทำการบ้าน และดูโทรทัศน์อยู่ ข่าวเรื่องระเบิดยังคงมีรายงานอย่างต่อเนื่อง แต่ไม่มีความคืบหน้าเกี่ยวกับบุคคลต้องสงสัยแต่อย่างใด ไม่มีใครรู้เห็น ไม่มีใครจดจำอะไรได้ ไม่มีใครเห็นรูปพรรณสัณฐานของใคร เห็นเพียงแค่รถกระบะที่เป็นชนวนของคาบอมบ์จอดไว้แต่ไร้เงาของผู้ต้องสงสัยเช่นเคย เหมือนที่เคยเกิดขึ้นในที่อื่นๆ เธอชินเสียแล้ว ที่จะรับรู้เช่นนี้	After her husband left for work that morning, Farida undertook to clean the house while her son sat doing his homework and looking at television. The news of the bomb was still being reported continuously but there was nothing whatever about suspects. There were no witnesses, nobody remembered anything, nobody could give any description of anyone, only the parked pickup containing the car bomb had been seen, but no sign of any suspect as usual, as had happened in other places before. She was used to it, to being informed like this.	= = = = = = = Literally, ‘had seen any description’.
แล้วความคิดก็เริ่มวกเข้าสู่เรื่องของเปาะเนอีกครั้ง มันไร้เหตุผลเกินไปที่เปาะเนจะต้องกลายเป็นผู้ร้ายในสายตาเด็กๆ เขาไม่ได้ทำอะไรเลย	Then her thoughts circled back to the story of Pohney. There was no reason for Pohney to be a bad man in the eyes of a child. He hadn’t done anything.
เธอคิดว่า ในพื้นที่แห่งนี้มีคนโชคร้ายอีกหลายคน พวกเขาเคลื่อนตัวเองไปมาระหว่างผู้ถูกใส่ร้าย และผู้ใส่ร้าย ใครเล่าบอกว่าคนเช่นนี้โชคดี ฟารีดานึกถึงเพื่อนคนหนึ่ง โชคร้ายจากการเสียชีวิตในเหตุการณ์ที่กรือเซะของพ่อผู้ใช้ชีวิตประจำวันอยู่นอกบ้านกลายกลับเป็นโชคดี เธอโชคดีเพราะความที่เธอเป็นลูกของพ่อผู้ต้องสูญเสียชีวิตในเหตุการณ์ที่ถูกสลักไว้ในความทรงจำของสังคม ทางการโอบรับเธอและญาติพี่น้องอีกหลายคน แต่เพียงชั่วเวลาไม่นาน เธอก็ครื้นเครงในความโชคดีนั้นจนเกินพอดี ปากของเธอก็ได้แสดงความเป็นจริงในหัวใจ ความอยากเด่นและความครื้นเครงในโชคโดยไม่ใส่ใจผู้อื่นได้ทำให้เธอกลายเป็นบุคคลอันตรายสำหรับคนรอบข้าง	She thought that in this land there were many other unlucky people. They moved back and forth between being slandered and being slander- ers. Who said people like that were lucky? Farida thought of one friend, who had suffered the death of her father in the Krue Se Incident*, her father who spent his daytime out of the house, though this turned out to be good luck. She was lucky because being the daughter of a father who had lost his life in an event that was inscribed in the collective memory she became a centre of attention and support on the part of officials as well as relatives, but before long her boisterousness about her good luck became unseemly. Her mouth told the truth of her heart. Her desire to be outstanding and rejoice in her good luck without paying attention to others turned her into a dangerous person for the people around her.	= = = = = Literally, ‘unlucky in the death’. * See http://en.wikipedia.org/wiki/Krue_Se_Mosque.
ฟารีดาได้แต่ทอดถอนใจในชะตากรรมของเพื่อน มันเป็นความผิดพลาดของอะไรยากที่จะรู้ได้ เพื่อนของเธอเพียงแต่รู้ว่าเธอต้องมีชีวิตที่ดี ความตายของพ่อนำไปสู่โอกาสที่ทางการ และคนจากหลายองค์กรยื่นให้ นั่นแหละ … แผ่นดินนี้ง่ายเกินไปสำหรับการป้ายสีคนอื่น และอยู่ยากยิ่งขึ้นสำหรับผู้ที่ไม่ยอมประกาศตนว่าเป็นคนดี	Farida merely sighed at her friend’s fate. It was hard to know where the mistake was. Her friend merely knew she had to have a good life. Her father’s death had brought her the opportunities that officials from the state and many other institutions ex- tended to her. Indeed … this country was too easily prone to slandering others and increasingly harsh on those who held back on proclaiming what good people they were.
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าทำให้ความน่ากลัวของบ้านเกิดฟารีดายิ่งขยายอาณาเขตออกไปเรื่อยๆ เข้าไปเกาะกินถึงหัวใจผู้คนทั้งคนนอกและคนในเอง แม้แต่หัวใจอันบอบบางของเด็กน้อยก็แทรกซึมด้วยความกลัวเหล่านี้ ไม่เว้นแม้แต่หลุมฝังศพ พื้นที่และอาณาเขตของกุโบร์ขยายกว้างขึ้นและลึกขึ้น บางสิ่งบางอย่าง ยิ่งควานหายิ่งหนีหาย การล้มหายตายจากของบุคคลใกล้ชิดก็เพิ่มจำนวน ที่นี่คือปัตตานีที่หลายชีวิตมักสูญหายไปจากความทรงจำ ขณะที่ความทรงจำใหม่ๆ ก็ถูกระดมใส่กันเข้ามา	The incidents that kept repeating themselves steadily increased the fear felt in Farida’s native land, gnawing at the hearts of the people, outsiders as well as locals. Even the frail hearts of little children were permeated with those fears. The graves, space and domain of the kubo* kept widening and deepening. Some things, the more you searched the more they vanished. The passing away of the nearest and dearest increased in numbers. This here was Pattani where lives kept vanishing out of memory while new memories were gathered up.	= = = = = = = * Muslim cemetery.
ฟารีดารู้สึกขมขื่นกับความเป็นไปเช่นนี้ แต่เธอจะทำอย่างไรได้เล่า แม้แต่ลูก ก็ถูกอิทธิพลของเรื่องเล่าที่ไร้เหตุผลสิ้นดีเข้าครอบงำ	Farida felt bitter with this state of affairs but what could she do? Even her child was under the power of such utter nonsense.
ฝนกลุ่มแรกของฤดูกาลเริ่มตกลงมาแล้ว บางที ฝนจากฟ้าอาจช่วยชำระความร้อนรุ่มลงได้บ้าง เธอเชื่อเสมอว่าพระเจ้าไม่ได้ลำเอียงต่อบ่าวของพระองค์ เหมือนที่พระองค์ไม่ลำเอียงต่อพืชพันธุ์ที่จะหยัดลำต้นขึ้นมาเติบโตบนพื้นดิน ลูกของเธอเหมือนจะมีโลกที่ห่างออกไป เมื่อทุกวันเด็กน้อยจะมีเรื่องเล่าที่ได้ยินจากโรงเรียนมาเล่าต่อไม่เคยซ้ำกัน แต่ลงท้ายเช่นเดิม เปาะเน ยังกลายเป็นบุคคลที่เด็กๆ ต้องระวัง ฟารีดาพยายามจะพูดคุยกับสามี แต่เขาก็คิดเพียงว่า มันเป็นเรื่องเล่าธรรมดาๆ เสียเวลาหากจะคิดเอามาเป็นเรื่อง	The first bout of rain of the season fell. Maybe the rain from the sky would abate the heat. She always believed that God didn’t discriminate between His servants; neither did God discriminate between the plants that strove to grow out of the ground. Her son’s world seemed to grow distant as every day the little child would come telling new stories he heard at school, never the same but ending similarly: Pohney was still someone of whom the children must be wary. Farida tried to speak to her husband but he merely thought these were ordinary stories; it was a waste of time brooding about them.
“ผู้หญิงนี่ชอบคิดอะไรไร้สาระ…” เขาพูดกลั้วหัวเราะ “เรื่องแค่นี้เองไปกลัวอะไร มันไม่ได้เสียอะไรตรงไหนเลย แล้วเปาะเนมันเป็นคนบ้า จะไปยึดติดและเข้าข้างคนพรรค์นั้นอยู่เรื่อย ปล่อยให้ลูกเราได้เรียนรู้อะไรกว้างๆ บ้าง โตขึ้นไปเดี๋ยวแกก็คิดเองได้ว่าอะไรดี อะไรอย่านำมาเป็นเยี่ยงอย่าง” สามีอธิบายยาว ตกอยู่ในบรรยากาศของความหมายในคำพูดของเขาจนลืมสนิทว่าจะพูดอะไรต่อไปได้บ้าง จึงได้แต่นั่งบื้อใบ้มองดูลูกชายเล่นหุ่นยนต์กราดยิงศัตรูอย่างเมามัน	‘Women like to think about silly stuff…’ he said with laughter in his voice. ‘That’s all there is to it. What are you afraid of? It’s totally harm- less. And then Pohney is a madman. How can you care so much and take his side all the time? Let our son learn widely. When he grows up he’ll figure out by himself what’s good and what shouldn’t be imitated.’ Her husband spoke at length. Caught in the atmosphere of the significance of his words, she totally forgot what she wanted to say next, so she just sat with a wooden expression looking at her son who played with a robot wildly riddling some enemy with bullets.
ฝนตกติดต่อกันหลายวันแล้ว ฟารีดาไม่ต้องออกไปส่งลูกที่โรงเรียนเช่นเคย เมื่อสามีของเธอรับอาสาทำหน้าที่นั้นแทน หลังจากทำความสะอาดบ้านเสร็จเรียบร้อย เธอลงไปยังสวนครัวหลังบ้าน ต้นพริกเริ่มชูดอกขาวๆ ออกมาให้ชื่นชม มองลอดรั้วออกไปหลังบ้าน ฝนที่ตกเมื่อตอนเช้าพลอยทำให้ถนนเฉอะแฉะ แพะสองสามตัวเดินเรียงกันออกมายกตัวขึ้นยันสองขากับรั้วบ้าน ปากแทะยอดมะม่วงของเพื่อนบ้านที่โผล่พ้นเขตรั้วเข้ามาเหมือนเด็กยืนเกาะคอก ขณะที่อีกตัวเดินไปยันสองขาไว้ที่ถังขยะก่อนที่จะคุ้ยให้มันล้มลง จนขยะระเนระนาดเกลื่อนถนนสิ่งเน่าปะปนกับน้ำที่เจิ่งนองอยู่บนพื้นถนนโชยกลิ่นออกมาชวนแสบจมูก ฝนเริ่มลงเม็ดอีกครั้ง แพะส่งเสียงร้องก่อนจะวิ่งหาที่หลบฝน ฟารีดามองดูความเคลื่อนไหวบนท้องถนนอย่างเพลิดเพลิน แต่ก่อนที่เธอจะเอี้ยวตัวกลับเข้าบ้าน เงาร่างหนึ่งก็วูบเข้ามาในคลองตา	It rained for days on end. Farida didn’t have to send her son to school as before, as her husband had volunteered to take on the duty instead. After cleaning the house, she went down to the kitchen at the back of the house. The chillies were begin- ning to bud into fine white flowers. Looking beyond the house fence, [she noticed] the rain that had fallen in the morning had turned the road into a quagmire. A few goats filed out and came to place their front legs on the house fence, their mouths nib- bling the tips of the neighbour’s mango branches that jutted out, like infants standing clutching a pen, while another goat went to place its front legs on the rubbish bin to make it topple over foraging inside and scattering rubbish all over the road. Rotten things mixed with the water of the puddles on the road surface, exhaling a smell painful to the nose. It began to rain again. The goats bleat- ed and ran for shelter. Farida found the goings-on on the road entertain- ing but before she turned round to get back inside the house, a human silhouette caught her eye.	= = = = = = = = The addition is necessary to avoid a very common grammatical mistake: the rain isn’t looking beyond the fence.
ร่างที่อวบสมบูรณ์นั้นดำมะเมื่อม เป็นมัน ผมกระเซิงเปียกลู่ติดหนังหัวเป็นเส้นหยิกหยอย ครั้งนี้ไม่มีเชือกสีแดงมัดที่กางเกงเหมือนที่เช่นเคย มือข้างหนึ่งจึงต้องกุมขมวดกางเกงไว้ มืออีกข้างยกถังขยะที่แพะคุ้ยล้มลงขึ้นมา ก่อนจะเก็บขยะที่อยู่รอบๆ นั้นขึ้นมาดูทีละชิ้น แล้วโยนสิ่งที่เห็นว่าใช้การไม่ได้ลงถัง	That overfed man had greasy swarthy skin and soaked hair stuck to his skull in dangling strands. This time there was no red rope to [hold up] the trousers as before. One hand thus had to keep them in place while the other picked up the bin the goat had upset, before scraping up the rubbish lying all around to inspect it, one piece at a time, and then throw- ing into the bin what couldn’t be of use.
“เขาเดินมาถึงที่นี่เลยหรือ หรือว่าวันนี้ไม่มีอาหารกิน” ฟารีดานึกถามในใจ เมื่อเห็นว่าบุคคลเบื้องหน้าเป็นใคร เธอรีบหันหลังกลับเข้าบ้านเมื่อนึกได้ว่ามีอาหารบางอย่างอยู่ในตู้เย็น เธออดยิ้มกับภาพที่เห็นเมื่อครู่เสียไม่ได้ อย่างน้อยๆ เขาก็ยังปกติสุขเหมือนเดิม บางที สิ่งที่ลูกกลับมาเล่า มันอาจจะเป็นปราการปกป้องเขาจากการถูกทำร้ายก็ได้ ชั่วแค่เดี๋ยวเดียวที่เธอกลับเข้าไป และออกมาอีกครั้งพร้อมอาหารเต็มถุง เขาก็หายตัวไปแล้ว ถังขยะวางอยู่อย่างเรียบร้อย ไม่มีขยะเกลื่อนกลาด ฟารีดาพยายามชะเง้อมองหา เธอไม่เห็นใครเลยนอกจากสายฝนที่เริ่มโปรยเม็ดหนาขึ้น	So he’s walked all the way up to here, has he? Or is it that today he has nothing to eat? Farida asked herself when she saw who the indivi- dual in front of her was. She hurriedly turned her back and entered the house when she thought that there were some foodstuffs in the fridge. She couldn’t help smiling at the picture she had just seen. At least he’s the same as before. Maybe what her son came to tell her was a kind of protection for him not to be harmed. In the little time she spent going back inside and coming out again with a plastic bag full of food, he had vanished. The rubbish bin stood there, there was no rubbish scattered around. Farida craned her neck to look for him. She saw no one under the rain which was beginning to thicken.	= = = = = = = = = = = = = = = = Literally, ‘tried to crane’. Literally, ‘saw no one except the rain’!
	=
ปัตตานีในฤดูฝนดูเหมือนหญิงชราผู้สงบเสงี่ยมคนหนึ่ง เม็ดฝนกับแสงแดดผลัดกันมาเยือนราวกับความหิวกับความง่วงงุนของนาง บรรยากาศเช่นนี้ทำให้ใครๆ หลายคนวางใจ ความน่ากลัวของเหตุการณ์ถูกหลงลืมไปชั่วขณะ ลูกชายก็เหมือนจะไม่มีเรื่องเล่าของครูมาเล่าที่บ้านเช่นเดิม ดูเหมือนจะไม่มีอะไรเกิดขึ้นใหม่อีกแล้ว นอกจากการเติบโตของสิ่งมีชีวิตของพระเป็นเจ้า	Pattani during the rainy season was like an old woman keeping to herself. Raindrops and sunrays came alternately like hunger and drowsi- ness. This kind of atmosphere gave confidence to the many. Fear of events was forgotten for a time. Her son didn’t seem to have teacher’s stories to tell at home as before. It seemed nothing new would happen, besides the growing of God’s creatures.
นกน้อยส่งเสียงเจื้อยแจ้วอยู่ที่ชายคาบ้าน สรรพเสียงใหม่ๆ เริ่มแข่งกันร้องระงมอีกครั้ง วันต่อมา ฟารีดาต้องส่งลูกไปโรงเรียนเช่นปกติ ขณะนั่งกินอาหารเช้าพร้อมหน้ากันอยู่นั้น สามีเดินไปเปิดโทรทัศน์ก่อนจะกลับมานั่งทันทีที่หย่อนก้นลงกับเก้าอี้ เสียงตูมก็ดังสนั่นหวั่นไหวขึ้นที่หลังบ้าน แรงระเบิดจากภายนอกส่งผลให้บ้านสะเทือน ลูกชายกระโดดมานั่งตักเธอตั้งแต่ตอนไหนไม่ทันรู้ตัว ฟารีดาตั้งสติได้อุ้มลูกชายขึ้นไปวางบนเก้าอี้ก่อนจะวิ่งออกไปยังหลังบ้าน	Little birds sang merrily under the eaves. New sounds began to compete in cooing once again. The next day Farida had to take her son to school as usual. Her husband went over to switch on the TV before returning to his seat. As he dropped onto the chair, a mighty explosion resounded at the back of the house. The strength of the explosion from outside made the house shake. Her son jumped and there he was sitting in her lap. Coming back to her senses, Farida lifted him and placed him on a chair before she rushed out to the back of the house.
ภาพที่เห็นทำให้เธอชะงักอยู่กับที่ แขนขาพาลสั่น กลิ่นคาวเลือดชวนคลื่นเหียนโชยมา ถังขยะแตกเป็นเสี่ยงๆ กระเด็นไปตกกระจัดกระจายรอบพื้นถนน ขยะกระจัดกระจายปลิวว่อน บางชิ้นติดค้างอยู่ที่คาคบของต้นไม้ใกล้เคียง แพะตัวหนึ่งยกขาที่เหลือสองขาตะกุยอากาศ ก่อนจะแน่นิ่งไป อีกร่างหนึ่งนอนนิ่งกระอักเลือดอยู่บนพื้นถนน แขนซ้ายหลุดหายไป ขณะที่สะบ้าเข่าซ้ายหลุดกระเด็นไปกองกับชิ้นส่วนของถังขยะ แม้ใบหน้านั้นไม่มีสภาพพอที่จะทำให้ใครจดจำได้ แต่ฟารีดาจำเขาได้ติดตาม	The picture she saw stunned her. She shook all over. The stench of blood and matter that wafted out made her retch. The rubbish bin had broken into pieces flung all over the road. The rubbish had flown around, some of it stuck to the forks of the surrounding trees. A goat was raising its remaining front leg and scraping at the air before lying down still. Another body lay still, coughing up blood over the surface of the road, left leg gone, with the kneecap having joined the debris of the bin. Even though that face was beyond recognition, Farida knew very well who he was.	= = = = = = = = = = = = Literally, ‘could remember it very well’.
“ไอ้เปาะเน สมน้ำหน้าแม่ มันตายแล้ว” เสียงลูกชายที่วิ่งตามออกมาหลังสุด ร้องขึ้น ฟารีดาพูดอะไรไม่ออก สองตาอุ่นร้อนขึ้น เธอก้มหน้าพึมพำกับตัวเองแผ่วเบา	‘That damn Pohney, serves him well, mum, he’s dead now,’ her son, who had raced after her, shouted. Farida was unable to speak. Her eyes grew hot. She lowered her head and muttered to herself.
“เปาะเน พระเจ้าอาจจะทรงอภัยในท่านแล้ว ต่อไปนี้ไม่มีอะไรที่ต้องหวาดกลัว ท่านจะไม่หิวโหยอีกต่อไป” เธอทำปากขมุบขมิบ ไม่มีเสียงเล็ดลอดริมฝีปากออกไปให้ใครได้ยิน สามีหันมามองอย่างงงๆ ก่อนวิ่งออกจากบ้านไป	‘Pohney, God must have forgiven you. From now on there’s nothing to fear, you’ll no longer be hungry.’ Her lips kept moving but not a sound came through them for anyone to hear. Her husband turned round to look at her puzzled before he ran out of the house.
=	‘Phoo Tong Songsai’ in Writer 15, July 2013
	= Ummisalam Umarn, a student of Education at the Pattani campus of Prince of Songkhla University, already has several published short stories to her credit.	=